تگزاپون (Texapon) نام تجاری رایج برای سدیم لوریل اتر سولفات (SLES) یا سدیم لورت سولفات (SLS) است که یک سورفکتانت آنیونی پرکاربرد در صنایع شوینده، آرایشی و بهداشتی محسوب می‌شود. این ماده به‌عنوان یک عامل کف‌کن، پاک‌کننده و امولسیفایر عمل می‌کند و به دلیل قدرت پاک‌کنندگی بالا و ایجاد کف غنی، در فرمولاسیون شامپوها، مایع‌های ظرفشویی و محصولات تمیزکننده استفاده می‌شود. تگزاپون N70 نوعی از این سورفکتانت است که حاوی 70% ماده فعال بوده و به‌طور گسترده در صنایع مختلف کاربرد دارد. در ادامه به سوال اینکه تگزاپون N70 چیست و چه کابردهایی دارد و فرمولاسیون آن چگونه است می پیدازیم.

تگزاپون N70 چیست

تگزاپون N70 یک سورفکتانت آنیونی از خانواده آلکیل اتر سولفات‌ها (AES) است که به‌طور گسترده در صنایع شوینده، آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. این ماده به‌ عنوان یک عامل کف‌کن، امولسیفایر و پاک‌کننده قوی شناخته می‌شود و به دلیل خواص سطحی فعال خود، کاربردهای متنوعی در شیمی و صنعت دارد. N70 قدرت پاک‌کنندگی بالایی دارد و با سایر سورفکتانت‌ها (غیر یونی، کاتیونی و آمفوتر) سازگاری دارد. ایجاد کف غنی و پایدار و همچنین قابلیت زیست‌ تخریب‌پذیری نسبتا خوب از ویژگی های محصول است.

حساسیت به سختی آب این محصول ممکن است در آب‌های سخت عملکرد آن کاهش یابد و در غلظت‌های بالا امکان تحریک پوست دارد که از ویژگی های منفی تگزاپون N70 می باشد.

ویژگی‌های فنی تگزاپون N70 چیست

فرمول شیمیایی عمومی این ماده به صورت R-(OCH2CH2)n-OSO3Na نوشته می شود. بدین صورت جایی که R یک گروه آلکیل (معمولاً C12-C14) و n تعداد واحدهای اتیلن اکساید (معمولاً 2 تا 3) است.

ظاهر فیزیکی این سورفکتانت مایع ویسکوز و شفاف تا نیمه‌ شفاف با رنگ زرد کمرنگ می باشد. به‌راحتی در آب حل می‌شود و محلول شفاف تشکیل می‌دهد. تگزاپون N70 به‌ عنوان یک سورفکتانت آنیونی، توانایی کاهش کشش سطحی آب را دارد و به‌عنوان عامل پاک‌کننده و کف‌ کن عمل می‌کند. pH این ماده معمولاً بین 7 تا 9 است و در محیط‌های اسیدی و بازی ملایم پایدار است، اما در pH بسیار پایین یا بالا ممکن است هیدرولیز شود.

» مطلب مرتبط: تگزاپون چیست و چه کاربردهایی دارد

کاربرد تگزاپون N70

1. صنایع شوینده و پاک‌کننده‌ها

تگزاپون N70 یکی از اجزای اصلی در فرمولاسیون محصولات شوینده و دترجنت است. کاربردهای آن در این صنعت شامل موارد زیر است:

شامپوها

• به‌عنوان عامل کف‌کن و پاک‌کننده در شامپوهای سر و بدن استفاده می‌شود.
• موثر در حذف چربی، آلودگی و باقی‌مانده محصولات آرایشی از مو و پوست سر.
• سازگار با سایر سورفکتانت‌ ها مانند کوکامیدوپروپیل بتائین (CAPB) برای کاهش تحریک‌پذیری پوست.

مایع‌های ظرفشویی

• به‌عنوان جزء اصلی در فرمولاسیون مایع‌های ظرفشویی برای حذف چربی و آلودگی از ظروف به کار می رود.
• به تشکیل کف پایدار و غنی که به شست‌وشوی موثر کمک می‌کند.

مایع‌های لباسشویی

• در فرمولاسیون مایع‌های لباسشویی برای بهبود قدرت پاک‌کنندگی و حذف لکه‌ها استفاده می‌شود.
• موثر در شست‌وشوی پارچه‌های حساس بدون آسیب رساندن به بافت آن‌ها.

تمیزکننده‌های چندمنظوره

• در محصولات تمیزکننده سطوح سخت مانند کف، آشپزخانه و سرویس‌های بهداشتی به‌کار می‌رود.
• قابلیت حذف چربی، آلودگی و لکه‌های سخت از سطوح مختلف را دارد.

2. صنایع آرایشی و بهداشتی

این دسته از تگزاپون ها در فرمولاسیون محصولات آرایشی و بهداشتی به‌عنوان یک سورفکتانت ملایم و موثر استفاده می‌شود. کاربردهای آن شامل موارد زیر است:

فوم‌های شست‌وشو و ژل‌های پاک‌کننده صورت

• به‌عنوان عامل پاک‌کننده و کف‌کن در محصولات مراقبت از پوست.
• موثر در حذف آلودگی، چربی و آرایش بدون ایجاد خشکی یا تحریک پوست.

محصولات مراقبت از مو

• در شامپوها، نرم‌کننده‌ها و ماسک‌های مو استفاده می‌شود.
• کمک به باز کردن کوتیکول مو و بهبود نفوذ مواد مغذی به داخل مو.

محصولات حمام (فوم‌های حمام)

• ایجاد کف غنی و لطیف که به تجربه حمام لذت‌بخش کمک می‌کند.
• ملایم بر روی پوست و مناسب برای پوست‌های حساس.

3. صنایع کشاورزی

تگزاپون N70 در فرمولاسیون آفت‌کش‌ها و سموم کشاورزی به‌عنوان یک عامل مرطوب‌کننده و پخش‌کننده استفاده می‌شود. کاربردهای آن شامل:

افزایش پوشش سموم بر روی سطح گیاهان

• کاهش کشش سطحی آب و بهبود پخش‌ پذیری سموم بر روی برگ‌ها و سطوح گیاهی.
• افزایش جذب سموم توسط گیاهان و آفات.

کاهش مصرف سموم

• با بهبود پوشش و جذب سموم نیاز به دوزهای بالای سموم کاهش می‌یابد.
• کمک به کاهش هزینه‌ها و اثرات زیست‌ محیطی سموم کشاورزی.

4. صنایع نساجی

در صنایع نساجی، تگزاپون N70 به‌عنوان یک سورفکتانت موثر در فرآیندهای مختلف استفاده می‌شود. کاربردهای آن شامل:

شست‌وشوی پارچه‌ها

• حذف ناخالصی‌ها، روغن‌ها و آلودگی‌ها از الیاف و پارچه‌ها.
• بهبود کیفیت و ظاهر پارچه‌ها پس از شست‌وشو.

رنگرزی

• به‌ عنوان عامل پخش‌کننده و مرطوب‌کننده در فرآیند رنگرزی.
• بهبود یکنواختی رنگ و کاهش نقص‌های رنگرزی.

» مطلب مرتبط: پلی الکترولیت چیست و انواع آن کدام است

5. صنایع فلزی و تمیزکاری صنعتی

تگزاپون N70 در فرمولاسیون تمیزکننده‌های صنعتی و محلول‌های شست‌وشوی فلزات استفاده می‌شود. کاربردهای آن بدین صورت است:

حذف چربی و آلودگی از سطوح فلزی

• موثر در تمیزکردن قطعات فلزی، ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی. برای مثال پاک کردن چربی ها به صورت دوره از از سطوح نازل دستگاه پرکن مایعات.
• کمک به افزایش طول عمر و عملکرد تجهیزات.

تمیزکننده‌های قوی

• در فرمولاسیون تمیزکننده‌های قوی برای حذف لکه‌های سخت و چربی‌های سنگین به کار می رود.

6. صنایع رنگ و رزین

N70 در فرمولاسیون رنگ‌ها و رزین‌ به‌ عنوان عاملی پخش‌کننده و امولسیفایر استفاده می‌شود. کاربردهای آن شامل موارد زیر است:

بهبود پخش‌پذیری رنگدانه‌ها

• کمک به توزیع یکنواخت رنگدانه‌ها در فرمولاسیون رنگ.
• افزایش پایداری و کیفیت رنگ.

امولسیون‌های آبی

• در فرمولاسیون امولسیون‌های آبی برای بهبود پایداری و عملکرد محصول.

7. صنایع غذایی

تگزاپون N70 به‌طور مستقیم در صنایع غذایی استفاده نمی‌ شود اما در تمیزکردن تجهیزات و ماشین‌آلات صنایع غذایی نقش دارد. کاربردهای آن شامل تمیزکردن تجهیزات فرآوری مواد غذایی نظیر حذف چربی و آلودگی از سطوح تجهیزات بدون باقی‌ گذاشتن باقی‌ مانده مضر است.

8. صنایع دارویی

در صنایع دارویی، تگزاپن N70 به‌عنوان یک سورفکتانت در فرمولاسیون برخی محصولات دارویی و بهداشتی استفاده می‌شود. موارد کاربرد آن به صورت زیر است:

فرمولاسیون شامپوهای دارویی

• برای درمان مشکلات پوست سر مانند شوره یا درماتیت سبورئیک.
• کمک به پخش‌پذیری مواد فعال دارویی در محصول.

محصولات بهداشتی

• در فرمولاسیون محصولاتی مانند ژل‌های شست‌وشوی آنتی‌باکتریال.

اجزای اصلی فرمولاسیون تگزاپون N70

الف) تگزاپون N70 (سورفکتانت آنیونی)

• غلظت: معمولاً بین 25% تا 70% از فرمولاسیون را تشکیل می‌دهد.
• نقش: عامل اصلی پاک‌کنندگی، کف‌کنی و امولسیون‌کنندگی.

ب) آب (حلال اصلی)

• غلظت: بسته به غلظت نهایی محصول، بین 30% تا 75% از فرمولاسیون را تشکیل می‌دهد.
• نقش: به‌عنوان حلال اصلی برای رقیق‌کردن تگزاپون N70 و سایر اجزا استفاده می‌شود.

ج) سورفکتانت‌های کمکی

کوکامیدوپروپیل بتائین (CAPB):

• غلظت: 5% تا 10%
• نقش: افزایش کف‌کنی، کاهش تحریک‌پذیری پوست و بهبود ویسکوزیته.

آلکیل پلی گلوکوزید (APG)

• غلظت: 2% تا 5%
• نقش: افزایش ملایمت و سازگاری با پوست.

د) مواد نگهدارنده

پارابن‌ها یا ایزوتیازولینون‌ها

• غلظت: 0.1% تا 0.3%
• نقش: جلوگیری از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها در محصول.

ه) تنظیم‌کننده‌های pH

سیتریک اسید یا سدیم هیدروکسید

• غلظت: به میزان لازم برای رسیدن به pH مطلوب (معمولاً 6 تا 8).
• نقش: تنظیم pH برای بهبود پایداری و عملکرد محصول.

و) نمک‌های غلیظ‌کننده

سدیم کلرید (نمک طعام)

• غلظت: 0.5% تا 2%
• نقش: افزایش ویسکوزیته و بهبود بافت محصول.

» مطلب مرتبط: بایوساید چیست

ز) مواد افزودنی اختیاری

عطرها و رنگ‌ها

• غلظت: 0.1% تا 0.5%
• نقش: بهبود ظاهر و بوی محصول.

نرم‌کننده‌ها (مانند گلیسیرین یا پانتنول)

• غلظت: 1% تا 3%
• نقش: کاهش خشکی پوست و مو.

مراحل فرمولاسیون تگزاپون N70

1) آماده‌سازی آب

آب مورد استفاده باید عاری از ناخالصی‌ها و یون‌های فلزی باشد (آب دی‌یونیزه یا آب مقطر ترجیح داده می‌شود).

2) افزودن تگزاپون N70:

تگزاپون N70 به آرامی و تحت همزدن به آب اضافه می‌شود تا کاملاً حل شود.

3) افزودن سورفکتانت‌های کمکی:

سورفکتانت‌های کمکی مانند CAPB یا APG به آرامی به محلول اضافه می‌شوند.

4) تنظیم pH:

pH محلول با استفاده از اسید (مانند سیتریک اسید) یا باز (مانند سدیم هیدروکسید) تنظیم می‌شود.

5) افزودن نمک غلیظ‌کننده:

نمک (مانند سدیم کلرید) به آرامی اضافه می‌شود تا ویسکوزیته مطلوب به‌دست آید.

6) افزودن مواد نگهدارنده و افزودنی‌ها:

مواد نگهدارنده، عطرها، رنگ‌ها و نرم‌کننده‌ها در مرحله آخر اضافه می‌شوند.

7) همگن‌سازی و فیلتراسیون:

محلول به‌دقت همگن‌سازی و در صورت نیاز فیلتر می‌شود تا ذرات نامحلول حذف شوند.

تگزاپون N70 در آب‌های سخت ممکن است عملکرد خود را از دست بدهد. برای حل این مشکل، می‌توان از سکوسترانت‌ها (مانند EDTA) استفاده کرد.

چهار نکته کلیدی در در فرمولاسیون تگزاپن N70

1. پایداری

pH محصول باید بین 6 تا 8 باشد تا از هیدرولیز تگزاپون N70 جلوگیری شود. همچنین از مواد نگهدارنده مناسب استفاده شود تا از رشد میکروارگانیسم‌ها جلوگیری شود.

2. ویسکوزیته

ویسکوزیته محصول با استفاده از نمک‌های غلیظ‌کننده یا سورفکتانت‌های کمکی تنظیم می‌شود.

3. سازگاری پوستی

برای کاهش تحریک‌پذیری، از سورفکتانت‌های کمکی مانند CAPB یا APG استفاده شود.

4. پایداری حرارتی

محصول باید در دمای محیط نگهداری شود و از انجماد یا قرارگیری در دمای بالا جلوگیری شود.

نکات ایمنی در استفاده از تگزاپن N70 چیست

• تگزاپن به‌طور کلی برای پوست و چشم تحریک‌کننده است. در هنگام کار با آن باید از دستکش و عینک محافظ استفاده کرد.
• در صورت تماس با پوست یا چشم، بلافاصله با آب فراوان شست‌وشو داده و در صورت نیاز به پزشک مراجعه شود.
• در دمای محیط (بین 15 تا 25 درجه سانتی‌گراد) و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود.
• از انجماد محصول جلوگیری شود، زیرا ممکن است باعث جدا شدن فازها شود.
• در صورت نگهداری مناسب، عمر آن معمولاً 12 تا 24 ماه است.